Üniversitemiz, 29 Mayıs 2007 tarih ve 26536 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 17.05.2007 tarih ve 5662 Sayılı Yükseköğretim Kurumları Teşkilatı Kanunu gereğince kurulan 17 devlet üniversitesinden biridir. 30 Ekim 2013 tarih ve 6501 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile üniversitenin ismi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi olarak değiştirilmiştir. Ayrıca Üniversitemiz, YÖK tarafından 12 Kasım 2021 tarihinde “Doğal ve Kültürel Miras Turizmi” ismiyle Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Üniversitesi olarak ilan edilmiştir.
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, birisi Damat İbrahim Paşa Yerleşkesi olmak üzere toplam 9 farklı yerleşkede 10 Fakülte, 9 Meslek Yüksekokulu, 1 Yüksekokul, 4 Enstitü ve 19 Araştırma ve Uygulama Merkezini bünyesinde barındırmaktadır.
Üniversitemiz bünyesindeki Diş Hekimliği Fakültesi, Eğitim Fakültesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, İlahiyat Fakültesi, Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi, Sema ve Vefa Küçük Sağlık Bilimleri Fakültesi, Turizm Fakültesi ve Spor Bilimleri Fakültesi ile Yabancı Diller Yüksekokulu aracılığıyla lisans eğitimi sunmaktadır. Ayrıca Fen Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Hacı Bektaş Veli Araştırma ve Uygulama Enstitüsü ve Turizm Araştırmaları Enstitüsü ile lisansüstü seviyede eğitim öğretim vermektedir. Üniversite bünyesindeki meslek yüksekokulları ise, Acıgöl Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu, Avanos Güzel Sanatlar Meslek Yüksekokulu, Gülşehir Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu, Hacı Bektaş Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu, Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu, Meslek Yüksekokulu, Ürgüp Sebahat ve Erol Toksöz Turizm Meslek Yüksekokulu, Kozaklı Meslek Yüksekokulu ve Derinkuyu Emineana ve Yaşar Ertaş Tarım ve Hayvancılık Meslek Yüksekokuludur.
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi bünyesinde Kapadokya Araştırma ve Uygulama Merkezi, Türkçe ve Yabancı Dil Öğretimi Uygulama Ve Araştırma Merkezi, Kadın Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi, Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi, Bilim ve Teknoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi, Avanos Seramik Uygulama ve Araştırma Merkezi, Üzüm Yetiştiriciliği ve Bağcılık Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi, Çocuk Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Kariyer Planlama Uygulama ve Araştırma Merkezi, Kapadokya Doğa Tarihi Uygulama ve Araştırma Merkezi, Atçılık - Binicilik Uygulama ve Araştırma Merkezi, Kapadokya Jeolojik Miras Ve Kaya Oyma Yapıları Uygulama Ve Araştırma Merkezi, Pomza Uygulama Ve Araştırma Merkezi, Siber Güvenlik Uygulama Ve Araştırma Merkezi, Coğrafi Bilgi Sistemleri ve Uzaktan Algılama Uygulama ve Araştırma Merkezi ve Eğitimde Mükemmeliyet Uygulama ve Araştırma Merkezi faaliyet göstermektedir.
“Doğal ve Kültürel Miras Turizmi” ismiyle Bölgesel Kalkınma Odaklı Misyon Farklılaşması ve İhtisaslaşma Üniversitesi olarak ilan edilen Üniversitemiz sahip olduğu tüm bu imkânlar ile Türkiye'nin en önemli turizm merkezlerinden biri olan Kapadokya bölgesinin sosyal ve ekonomik gelişiminde önemli bir role sahiptir. Üniversitemiz, bölgenin yerel dinamikleri arasındaki dış paydaşları ile sıkı bir iletişim kurarak hem eğitim öğretim faaliyetleri ile hem de araştırma-geliştirme faaliyetleri ile bölgeye katkı sağlamaktadır. Üniversitemizin yıl içinde hem akademik birimleri hem de öğrenci kulüpleri ve toplulukları tarafından düzenlenen etkinliklerine, Nevşehir halkı da katılabilmekte ve böylece bölgenin sosyal yaşantısını da etkilemektedir.
Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesinde toplamda 51 Profesör, 60 Doçent, 229 Doktor Öğretim Üyesi, 207 Öğretim Görevlisi, 164 Araştırma Görevlisi olmak üzere toplam 711 akademik personel bulunmaktadır. Toplam 3 yabancı uyruklu akademik personelden 1'i doktor öğretim üyesi, 2'si öğretim görevlisi ünvanı ile çalışmaktadır. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi bünyesinde istihdam edilen idari personel sayısı ise 271’tir.
Üniversitemizde 2292 lisansüstü, 12331 lisans ve 6755 ön lisans olmak üzere toplam 21378 öğrenci eğitim öğretimini sürdürmektedir. Ayrca Üniversitemizin 104 farklı programında öğrenim gören 697 yabancı uyruklu öğrenci bulunmaktadır. 2021 yılında mezun olan öğrencilerin sayısı ise 4371’dir.