|
|||||
Sınıf/Yarıyıl | 1 / Bahar | ||||
Ders Düzeyi | Yükseklisans | ||||
Ders Türü | Seçmeli | ||||
Bölümü | ALEVİ BEKTAŞİ KÜLTÜRÜ | ||||
Ön Koşul Dersleri | Yok | ||||
Öğretim Sistemi | Örgün | ||||
Ders Süresi | 14 Hafta | ||||
Öğretim Elemanı | MİHRİBAN ARTAN OK (artanmihriban@nevsehir.edu.tr) | ||||
Diğer Öğretim Elemanı/Elemanları |
|||||
Öğretim Dili | Türkçe | ||||
Sınıf Dışı Uygulama/Staj | Yok | ||||
Dersin Amacı | |||||
Osmanlı Döneminde Alevi Bektaşi gruplarını ve faaliyetlerini açıklar. |
Ders Öğrenme Çıktıları (DÖÇ) | PÇ | ODY | |
Bu dersi başarı ile tamamlayan öğrenciler: | |||
DÖÇ-1 | Osmanlı döneminde Alevilik-Bektaşiliğin sözlü ve yazılı temel kaynaklarını açıklar ve yorumlar |
PÇ-1 Alanındaki yüksek lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak aynı veya farklı bir alandaki bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirir ve derinleştirir. PÇ-2 Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrar ve farklı disiplinlerle ortak çalışmalar yürütür. PÇ-3 Yüksek Lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak ilgili alandaki kaynakları etkin bir şekilde kullanır. PÇ-4 Alanla ilgili uygulanan araştırma yöntem ve tekniklerini kullanır, kuramsal ve uygulamalı bilgilere sahiptir. PÇ-5 Alanıyla ilgili verileri toplar, yorumlar, uygular ve duyurulması aşamalarında bilimsel, kültürel, sanatsal, toplumsal ve etik değerleri gözeterek denetler ve bu değerleri anlatır. PÇ-6 Alanıyla ilgili bilgileri uzmanlık düzeyinde kavrar ve ikinci kişilere normlara uygun olarak aktarır. |
Yazılı Sınav |
PÇ: Bölüm program çıktıları ÖDY: Ölçme ve değerlendirme yöntemi |
Dersin İçeriği | ||
Osmanlı öncesi Anadolu’da Alevilik, Babai Ayaklanması; tarihsel açıdan Hacı Bektaş-ı Veli; Osmanlı kuruluş döneminde Aleviler; Yeniçeriler ve Bektaşilik; Osmanlı Rumelisi’nin İslamlaşmasında Alevi/Bektaşi tekkelerinin rolü; Osmanlı Anadolusu’nda Bektaşi Tekkeleri, Osmanlı’da Alevi konargöçerler (yörükler); Klasik dönemde Alevi ayaklanmaları (Şahkulu, Kalenderoğlu, Baba Zünnun vd..); Osmanlılar ve İran (Safevi Devleti); Yavuz Sultan Selim ve Şah İsmail; Nakibüleşraflık müessesesi; Osmanlı’da seyyidler ve şerifler; Vaka-i Hayriye ve Aleviliğe Etkisi; Osmanlı Aleviliğinin arşiv kaynakları; Osmanlı Aleviliği çalışmaları. | ||
Haftalık Detaylı Ders İçeriği | ||
Hafta | Detaylı İçerik | Öğretim Yöntem ve Teknikleri |
1 | Babai Ayaklanması | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
2 | Osmanlı Devleti'nin Kuruluşu, Dini Zümreler ve Şeyh Bedreddin Ayaklanması | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
3 | Erdebil Tekkesi ve Şeyhleri | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
4 | Alevilik, Kızılbaşlık, Bektaşilik Kavramları Safevi Devleti'nin Kurulması ve Şah İsmail | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
5 | II. Beyazid Dönemi, Bektaşi Tekkesi'nin Kurulması | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
6 | II. Beyazid-Şah İsmail İlişkisi, II. Beyazid Dönemi Kızılbaş Ayaklanmaları | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
7 | Yavuz Sultan Selim Döneminde Şark politikası | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
8 | Ara Sınav | |
9 | Yavuz Sultan Selim Döneminde Kızılbaş Ayaklanmaları ve Çaldıran Savaşı | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
10 | Kanuni Sultan Süleyman ve III. Murad Döneminde Kızılbaş Ayaklanmaları | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
11 | Bektaşilik Yeniçerilik İlişkisi Yeniçeri Ocağının Kaldırılması | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
12 | Osmanlı Kroniklerinde Alevilik | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
13 | Osmanlı Arşivinde Alevilik | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
14 | Kadı Sicillerinde Alevilik | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
15 | Alevi-Bektaşiliğin Tarihsel Süreci ile İlgili Genel Bir Değerlendirmenin Yapılması | Sözlü Anlatım, soru-cevap |
16 | Final Sınavı | |
Ders Kitabı / Yardımcı Kitap | ||
1 | İlgar Baharlu, Şah’ın Bahçesinde Şah İsmail Öncesi ve Sonrası Kızılbaşlık, 1. Baskı, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2021. | |
2 | Bülent Akın, Kızılbaş Oğuzlar ve Şah İsmail’in Anayurdu Diyarbakır -Tarih, İnanç, Kimlik, Ocaklar ve Ritüeller-, 1. Baskı, Kitabevi, İstanbul: 2020. | |
3 | Faruk Sümer, Safevi Devletinin Kuruluşu ve Gelişmesinde Anadolu Türklerinin Rolü (Şah İsmail ile Halefleri ve Anadolu Türkleri), 1. Baskı, Ankara: Güven Matbaası, 1976 | |
4 | Sadullah Gülten, Osmanlı-Safevî Kıskacında Kızılbaşlar “Açılın Kapılar Şah’a Gidelim”, 1. Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları, 2022. | |
5 | Ahmet Yaşar Ocak, Babaîler İsyanı -Aleviliğin Tarihsel Alt Yapısı-, 9. Baskı, İstanbul: Dergâh Yayınları, 2020. | |
6 | Anonim, Kızılbaşlığın Tarihi (Târîh-i Kızılbâşiyye), 1. Baskı, Şefaattin Deniz-Hasan Asadi (trc.), İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınları, 2015. | |
7 | Richard F. Kreutel, Haniwaldanus Anonimi’ne Göre Sultan Bayezid-i Velî, 1. Baskı, Necdet Öztürk (çev.), İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, 1997. | |
8 | Aşıkpaşazâde, Tevârîh-i Âl-i Osmân, 1. Baskı, Âlî Bey (neşr.), İstanbul: Matbaa-i Âmire, 1332. | |
9 | Ahmet Yaşar Ocak, Zındıklar ve Mülhidler yahut Dairenin Dışına Çıkanlar (15.-17. Yüzyıllar), 7. Baskı, İstanbul: Timaş Yayınları, 2016. | |
10 | Ahmet Yaşar Ocak, Osmanlı İmparatorluğu’nda Marjinal Sûfîlik Kalenderîler (XIV-XVII. Yüzyıllar), 2. Baskı, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1999 | |
11 | Ahmet Yaşar Ocak, Yeniçağlar Anadolu’sunda İslam’ın Ayak İzleri: Osmanlı Dönmemi, 2. Baskı, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2012. | |
12 | Ahmet Refik, On Altıncı Asırda Rafizîlik ve Bektaşîlik, 1. Baskı, Ankara: La Kitapevi, 2017. | |
13 | Haşim Şahin, Dervişler ve Sufi Çevreler, “Klasik Çağ Osmanlı Toplumunda Tasavvufi Şahsiyetler”, 3. Baskı, İstanbul: Kitapyayınevi, 2018. | |
14 | Haşim Şahin, Dervişler, Fakihler, Gaziler “Erken Osmanlı Döneminde Dinî Zümreler (1300-1400)”, 1. Baskı, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2020. | |
15 | Rumlu Hasan, Şah İsmail Tarihi (Ahsenü’t Tevarih), 1. Baskı, Cevat Cevan (çev.), Ankara: Ardıç Yayınları, 2004. | |
16 | Celâl-zâde Mustafa, Selim-nâme, 1. Baskı, Ahmet Uğur ve Mustafa Çuhadar (haz.), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1990. | |
17 | İdrîs-i Bidlîsî, Selim Şah-Nâme, 1. Baskı, Hicabi Kırlangıç (haz.), Ankara: Hece Yayınları, 2016. | |
Ders Araç - Gereç ve Malzemeleri | ||
Bilgisayar, Kitaplar |
Ölçme Yöntemi | |||
Yöntem | Hafta | Süre (Saat) | Katkı(%) |
Ara Sınav | 8 | 1 | 40 |
Diğer Ölçme Yöntemleri | |||
1.Sözlü Sınav | |||
2.Kısa Sınav (Quiz) | |||
3.Laboratuvar Sınavı | |||
4.Sunum | |||
5.Rapor | |||
6.Seminer | |||
7.Performans Ödevi | |||
8.Dönem Ödevi | |||
9.Proje | |||
Final Sınavı | 16 | 1 | 60 |
Öğrenci İş Yükü | |||
İşlem Adı | Haftalık Saat | Sayı | İş Yükü |
Haftalık Ders Saati (Teorik+Uygulama) | 3 | 14 | 42 |
Sınıf Dışı Çalışma | |||
a) Okuma | 3 | 14 | 42 |
b) İnternette/Kütüphanede Tarama | 3 | 10 | 30 |
c) Performans Ödevi | 0 | ||
d) Seminer/Sunum/Rapor Hazırlama | 4 | 3 | 12 |
e) Dönem Ödevi/Proje Hazırlama | 5 | 6 | 30 |
Sözlü Sınav | 0 | ||
Kısa Sınav (Quiz) | 0 | ||
Laboratuvar Sınavı | 0 | ||
Ara Sınav İçin Hazırlık | 2 | 5 | 10 |
Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
Final Sınavı İçin Hazırlık | 2 | 6 | 12 |
Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
0 | |||
0 | |||
Toplam İş Yükü | 180 |