Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Bilgi Paketi

Programlar Hakkında Bilgi

OSD FAKÜLTESİ / OSDÇTL 305 - ORTAK SEÇMELİ DERSLER BÖLÜMÜ

Kodu: OSDÇTL 305 Adı: TÜRK LEHÇELERİ I Teorik+Uygulama: 2+0 AKTS: 3
Sınıf/Yarıyıl 3 / Güz
Ders Düzeyi Lisans
Ders Türü Seçmeli
Bölümü ORTAK SEÇMELİ DERSLER BÖLÜMÜ
Ön Koşul Dersleri Yok
Öğretim Sistemi Örgün
Ders Süresi 14 Hafta
Öğretim Elemanı DOĞAN ÇOLAK (dcolak@nevsehir.edu.tr)
Diğer Öğretim
Elemanı/Elemanları
Öğretim Dili Türkçe
Sınıf Dışı Uygulama/Staj Yok
Dersin Amacı
Bu dersin amacı, tarihî ve çağdaş Türk lehçelerinin ses ve şekil bilgisi özellikleri, dilbilgisel ortak yönleri ve farklılıkları, oluşum ve gelişim süreçleri hakkında öğrencilerin farkındalık düzeylerini arttırmaktır. Bu dersi başarı ile tamamlayan öğrenciler, hem Türk dilinin tarihî dönemlerine hem de çağdaş Türk lehçelerine dair detaylı ve gelişmiş bir bakış açısına sahip olacaktır.

Ders Öğrenme Çıktıları (DÖÇ) ODY
Bu dersi başarı ile tamamlayan öğrenciler:
DÖÇ-1 Dil ile ilgili temel kavramları tanımlayabilir. PÇ-1 İlgi, yetenek, sosyal duyarlılık ve gönüllülük çerçevesinde kişisel değişime ve gelişime değer katan disiplinler arası alanlarda kendisini geliştirebilir.
Yazılı Sınav
DÖÇ-2 Türk dilinin dünya dilleri arasındaki yerini tanımlayabilir. PÇ-1 İlgi, yetenek, sosyal duyarlılık ve gönüllülük çerçevesinde kişisel değişime ve gelişime değer katan disiplinler arası alanlarda kendisini geliştirebilir.
Yazılı Sınav
DÖÇ-3 Türk dilinin tarihî dönemlerine ilişkin dilbilgisel özellikleri tanımlayabilir. PÇ-1 İlgi, yetenek, sosyal duyarlılık ve gönüllülük çerçevesinde kişisel değişime ve gelişime değer katan disiplinler arası alanlarda kendisini geliştirebilir.
Yazılı Sınav
DÖÇ-4 Türk dilinin tarihî dönemlerine ilişkin dilbilgisel özellikler arasındaki ilişkileri açıklayabilir. PÇ-1 İlgi, yetenek, sosyal duyarlılık ve gönüllülük çerçevesinde kişisel değişime ve gelişime değer katan disiplinler arası alanlarda kendisini geliştirebilir.
Yazılı Sınav
DÖÇ-5 Türk lehçelerine ait dilbilgisel özellikleri tanımlayabilir. PÇ-1 İlgi, yetenek, sosyal duyarlılık ve gönüllülük çerçevesinde kişisel değişime ve gelişime değer katan disiplinler arası alanlarda kendisini geliştirebilir.
Yazılı Sınav
DÖÇ-6 Türk lehçeleri arasındaki ilişkileri açıklayabilir. PÇ-1 İlgi, yetenek, sosyal duyarlılık ve gönüllülük çerçevesinde kişisel değişime ve gelişime değer katan disiplinler arası alanlarda kendisini geliştirebilir.
Yazılı Sınav
PÇ: Bölüm program çıktıları
ÖDY: Ölçme ve değerlendirme yöntemi

Dersin İçeriği
Bu ders, tarihî ve çağdaş Türk lehçelerinin genel ses ve şekil bilgisi özelliklerini, dilbilgisel ortak yönlerini ve farklılıklarını, oluşum ve gelişim süreçlerini içermektedir.
Haftalık Detaylı Ders İçeriği
Hafta Detaylı İçerik Öğretim Yöntem ve Teknikleri
1 Dilin tanımı, dilin özellikleri, dili inceleyen dil bilgisi, filoloji ve dilbilimin dile yaklaşımı ve çalışma alanları Anlatım
2 Köktürklerden önceki Türk Devletlerine genel bakış (Asya Hunları, Türkistan, Afganistan ve Hindistan’daki Türkler, Avrupa Hunları), Video İzletimi - Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun “Türk Kelimesi Üzerine” Anlatım -Video İzletimi
3 Köktürkler ve Köktürkçe (I. Köktürk Kağanlığı, II. Köktürk Kağanlığı, Köktürk yazılı metinleri, Köktürk yazılı metinlerinin bulunuşu, okunuşu ve üzerine yapılan çalışmalar, Köktürkçenin ses ve şekil özellikleri), Orhun Yazıtları Belgeseli Anlatım -Video İzletimi
4 Uygurlar ve Uygurca (Uygur Türkleri, Uygurlardan kalan yazılı eserler, Uygur metinlerinin bulunması ve üzerine yapılan çalışmalar, Uygurcanın ses ve şekil özellikleri), Karahanlılar ve Karahanlıca (Karahanlı Devleti, Karahanlılardan kalan yazılı eserler, Karahanlı metinlerinin bulunması ve üzerine yapılan çalışmalar, Karahanlıcanın ses ve şekil özellikleri) Anlatım
5 Harezmce (Harezmliler ve Harezm bölgesi, Harezmlilerden kalan yazılı eserler), Kıpçakça (Kıpçak Türkleri, Kıpçaklardan kalan yazılı eserler), Çağatayca (Çağatay Türkçesinin oluştuğu tarihî ve coğrafi ortam, Çağatay Türkçesiyle yazılmış eserler) Anlatım
6 Batı Türkçesinin oluşumu, Eski Anadolu Türkçesi ve Osmanlı Türkçesi, Prof. Dr. Yavuz Kartallıoğlu ile “Osmanlı Türkçesinden Türkiye Türkçesine” konulu telekonferans Telekonferans
7 Genel Tekrar Soru-Cevap
8 Ara Sınav
9 Güney-Batı grubu Türk lehçeleri (Azerbaycan, Türkmen ve Gagavuz Türkçesi) Anlatım
10 Kuzey-Batı grubu Türk lehçeleri (Kazak, Kırgız ve Tatar Türkçesi) Anlatım
11 Güney-Doğu grubu Türk lehçeleri (Özbek ve Uygur Türkçesi) Anlatım
12 Kuzey-Doğu grubu Türk lehçeleri (Saha Türkçesi), Dr. Ümit Şahin ile “Saha Türkleri” konulu telekonferans Telekonferans
13 Kuzey-Doğu grubu Türk lehçeleri (Hakas, Altay ve Tuva Türkçesi) Anlatım
14 Çuvaş Türkçesi, Prof. Dr. Feyzi Ersoy ile “Çuvaş Türkleri” konulu telekonferans Telekonferans
15 Genel Tekrar Soru-Cevap
16 Final Sınavı
Ders Kitabı / Yardımcı Kitap
1 Ercilasun, A.B. (Ed.). (2007). Türk lehçeleri grameri. Ankara: Akçağ Yayınları.
2 Ercilasun, A.B. (2009). Türk dili tarihi. Ankara: Akçağ Yayınları.
Ders Araç - Gereç ve Malzemeleri
Ders notları, kitaplar, bilgisayar, projeksiyon

Ölçme Yöntemi
Yöntem Hafta Süre (Saat) Katkı(%)
Ara Sınav 8 1 40
Diğer Ölçme Yöntemleri
1.Sözlü Sınav
2.Kısa Sınav (Quiz)
3.Laboratuvar Sınavı
4.Sunum
5.Rapor
6.Seminer
7.Performans Ödevi
8.Dönem Ödevi
9.Proje
Final Sınavı 16 2 60

Öğrenci İş Yükü
İşlem Adı Haftalık Saat Sayı İş Yükü
Haftalık Ders Saati (Teorik+Uygulama) 2 14 28
Sınıf Dışı Çalışma
       a) Okuma 2 6 12
       b) İnternette/Kütüphanede Tarama 2 6 12
       c) Performans Ödevi 0
       d) Seminer/Sunum/Rapor Hazırlama 0
       e) Dönem Ödevi/Proje Hazırlama 0
Sözlü Sınav 0
Kısa Sınav (Quiz) 0
Laboratuvar Sınavı 0
Ara Sınav İçin Hazırlık 2 7 14
Ara Sınav 1 1 1
Final Sınavı İçin Hazırlık 3 7 21
Final Sınavı 2 1 2
0
0
Toplam İş Yükü 90