Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Bilgi Paketi

Programlar Hakkında Bilgi

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ / TİB623 - TEMEL İSLAM BİLİMLERİ(DOKTORA)

Kodu: TİB623 Adı: HADİS VE TARİH Teorik+Uygulama: 3+0 AKTS: 6
Sınıf/Yarıyıl 1 / Güz
Ders Düzeyi Yükseklisans
Ders Türü Seçmeli
Bölümü TEMEL İSLAM BİLİMLERİ(DOKTORA)
Ön Koşul Dersleri Yok
Öğretim Sistemi Örgün
Ders Süresi 14 Hafta
Öğretim Elemanı EMİNE DEMİL (eminedemil@nevsehir.edu.tr)
Diğer Öğretim
Elemanı/Elemanları
MUSTAFA IŞIK,
Öğretim Dili Türkçe
Sınıf Dışı Uygulama/Staj Yok
Dersin Amacı
Bu dersin amacı Hz. Peygamber'den tasnif dönemine kadar geçen süreci hadis tarihi açısından değerlendirmek, öğrencilere hadis usulünün temel kaynaklarını tanıtmak, güvenilirlik ve sahihlik noktasında hadis terminolojisini öğretmektir.

Ders Öğrenme Çıktıları (DÖÇ) ODY
Bu dersi başarı ile tamamlayan öğrenciler:
DÖÇ-1 Hz. Peygamber'in Teşrî'de (yasamada)ki yerini ve yetkilerini tespit eden Kur'ân âyetleri ile tanışarak, Onun söz ve fiillerinin, inanç esaslarını, ahlâkî kriterleri ve şer'î hükümleri belirleyen, müslümanlar arasındaki müşterek davranış ve düşünce örgüsünü meydana getiren ilk ve en güvenilir bilgi kaynağı olduğunu fark edecektir PÇ-1 Alanındaki lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak aynı veya farklı bir alandaki bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirir ve derinleştirir.
PÇ-2 Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrar ve farklı disiplinlerle ortak çalışmalar yürütür.
Yazılı Sınav
DÖÇ-2 İsnad Sistemi'nin esprisini, "görmeye ve duymaya dayalı senedli bilgi sistemi"nin biricikliğini kavrayarak, muhaddislerin üstün gayretlerinin diğer dînî ilimlere etkisini görecek, PÇ-1 Alanındaki lisans düzeyi yeterliliklerine dayalı olarak aynı veya farklı bir alandaki bilgilerini uzmanlık düzeyinde geliştirir ve derinleştirir.
Yazılı Sınav
DÖÇ-3 Hadis usûlünün kaynakları, "Rivâyet, Râvî ve Mervî" ekseninde hadis öğrenim ve öğretim metodları, rivâyet lafızları, râvîlerde aranan vasıflar, râvî kusurları, mervî çeşitleri, mevzû hadisler ve hadis ilimleri hakkında bilinçlenecektir PÇ-2 Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrar ve farklı disiplinlerle ortak çalışmalar yürütür.
Yazılı Sınav
DÖÇ-4 Sosyal ve kültürel hayatta hadislerin yerini gösteren örnekler üzerinden, başta Kütüb-i sitte/Kütüb-i tis'a olmak üzere hadis metinlerini ihtivâ eden kitaplara dair bilgi ve görgüsünü artıracaktır PÇ-2 Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrar ve farklı disiplinlerle ortak çalışmalar yürütür.
Yazılı Sınav
DÖÇ-5 Oryantalistlerin hadislerle ilgili geleneksel itirazları, bunların ilmi değeri, eleştirilerin arkasındaki sebepler ve karşı cevaplar üzerine değerlendirme yapabilecek düzeyde bilgi edinecektir PÇ-2 Alanının ilişkili olduğu disiplinler arası etkileşimi kavrar ve farklı disiplinlerle ortak çalışmalar yürütür.
Yazılı Sınav
PÇ: Bölüm program çıktıları
ÖDY: Ölçme ve değerlendirme yöntemi

Dersin İçeriği
Bu derste hadisin menşei, önemi ve tekâmülü, hadisin ilk kaynağı sahâbe, hadis ilminin teşekkülü ve bunu hazırlayan sebepler ve hadis diye uydurulmuş sözler öğretilmektedir.
Haftalık Detaylı Ders İçeriği
Hafta Detaylı İçerik Öğretim Yöntem ve Teknikleri
1 Hz. Peygamber'in konumu, örnekliği, yetkileri: Tebliğ, tebyîn, tezkiye, hüküm koyma Tartışma Yöntemi Anlatma Yöntemi
2 Sahâbe ve Tâbiûn'un hadisle meşguliyeti, siyasi-sosyal gelişmeler ve isnadın başlangıcı Tartışma Yöntemi Anlatma Yöntemi
3 Hadis-Sünnet-Haber-Eser farkı, literatürün oluşum safhaları: Hıfz, kitâbet, tedvîn, tasnîf Tartışma Yöntemi Anlatma Yöntemi
4 Müsteşriklerin hukûkî hadisler, hadislerin yazımı v.s. hakkındaki itirazları ve cevaplar Tartışma Yöntemi Anlatma Yöntemi
5 Hadis Usûlü'nün tanımı, kaynakları, hadis öğrenim-öğretim metodları, rivâyet lafızları Tartışma Yöntemi Anlatma Yöntemi
6 Râvîlerde aranan vasıflar: Adâlet ve zabt sıfatları, metâin-i aşere, Ricâl kitapları Tartışma Yöntemi Anlatma Yöntemi
7 Haber-i vâhid'in huccet oluşu, fıkıhta delil olarak kullanılışı; kaynağı bakımından (merfû, mevkûf, maktû), aktarım bakımından (mütevâtir, âhâd) hadisler Tartışma Yöntemi Anlatma Yöntemi
8 Ara Sınav
9 Zayıf hadis ve çeşitleri: Muallak, Munkatı', Mu'dal, Mürsel, Müdelles Tartışma Yöntemi Anlatma Yöntemi
10 Muallel, Muzdarib, Münker, Şâzz, Maklûb, Müdrec, Musahhaf-Muharref Tartışma Yöntemi Anlatma Yöntemi
11 Zayıf hadisle amel; Mevzû hadisler, hadis uydurma sebepleri, tanıma yolları, ilgili eserler Tartışma Yöntemi Anlatma Yöntemi
12 Hadis tenkîdi; tenkîdin başlangıcına ve tenkîd metodolojisine kısa bir bakış Tartışma Yöntemi Anlatma Yöntemi
13 Sosyal ve kültürel hayatta hadis: Hadislerin fert ve toplum üzerindeki etkileri, Türk kültüründe hadisler: Edebiyat, sanat ve gündelik hayatımızda hadis. Tartışma Yöntemi Anlatma Yöntemi
14 Kabul edilip edilmeme bakımından hadisler: Sahîh ve Hasen (lizâtihî, liğayrihî) Tartışma Yöntemi Anlatma Yöntemi
15 Kabul edilip edilmeme bakımından hadisler: Sahîh ve Hasen (lizâtihî, liğayrihî) Tartışma Yöntemi Anlatma Yöntemi
16 Final Sınavı
Ders Kitabı / Yardımcı Kitap
1 A'zamî, Muhammed Mustafa, İslâm Fıkhı ve Sünnet, İstanbul 1996; Hadis Metodolojisi ve Edebiyatı, İstanbul 2010.
2 Çakan, İsmail Lütfi, Hadis Edebiyatı: Çeşitleri, Özellikleri, Faydalanma Usulleri, İstanbul 2009; Hadis Usûlü, İstanbul 2009.
3 4. Koçyiğit, Talât, Hadis Usûlü, Ankara 2008; Hadis Tarihi, Ankara 2003.
4 EMİNE DEMİL SİRETİN RİSALET ÖNCESİ TDV YAYINLARI, ANKARA, 2020
Ders Araç - Gereç ve Malzemeleri
Projeksiyon

Ölçme Yöntemi
Yöntem Hafta Süre (Saat) Katkı(%)
Ara Sınav 8 1 40
Diğer Ölçme Yöntemleri
1.Sözlü Sınav
2.Kısa Sınav (Quiz)
3.Laboratuvar Sınavı
4.Sunum
5.Rapor
6.Seminer
7.Performans Ödevi
8.Dönem Ödevi
9.Proje
Final Sınavı 16 1 60

Öğrenci İş Yükü
İşlem Adı Haftalık Saat Sayı İş Yükü
Haftalık Ders Saati (Teorik+Uygulama) 3 14 42
Sınıf Dışı Çalışma
       a) Okuma 2 14 28
       b) İnternette/Kütüphanede Tarama 2 13 26
       c) Performans Ödevi 0
       d) Seminer/Sunum/Rapor Hazırlama 4 4 16
       e) Dönem Ödevi/Proje Hazırlama 0
Sözlü Sınav 0
Kısa Sınav (Quiz) 0
Laboratuvar Sınavı 0
Ara Sınav İçin Hazırlık 5 6 30
Ara Sınav 1 1 1
Final Sınavı İçin Hazırlık 6 6 36
Final Sınavı 1 1 1
0
0
Toplam İş Yükü 180